Sibelco

De onderzoeken zijn uitgevoerd omdat omwonenden van Sibelco stof- en geluidhinder ondervinden van het bedrijf. Daarbij maken omwonenden zich zorgen over de uitstoot van het bedrijf en hun gezondheid.

De onderzoeken zijn uitgevoerd door bureau Tauw en de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) in opdracht van de provincie Gelderland. De betekenis van de onderzoeksresultaten voor de gezondheid van de omwonenden is beoordeeld door de GGD Noord- en Oost-Gelderland in opdracht van de gemeente Winterswijk.

Het onderzoek bestond uit drie delen:

• Bodemonderzoek, uitgevoerd door een extern onderzoeksbureau (Tauw)
• Onderzoek naar de neerslag van metalen op de bodem en andere oppervlakken met behulp van depositiebakken (ODRA). Deze methode gebruikt het RIVM gebruikt ook rond Tata Steel
• Gewasonderzoek van enkele moestuingewassen van percelen van omwonenden (ODRA)

Het doel van de drie onderzoeken was om te bekijken in hoeverre er sprake is van een verhoogde neerslag van metalen in de omgeving van Sibelco. Vervolgens is gekeken of een verhoogde neerslag van metalen een gezondheidsrisico is voor de omwonenden van Sibelco.

In het bodemonderzoek is op één locatie een matige verontreiniging met zink aangetoond. Dit is geen risico voor de gezondheid.

In het depositie-onderzoek (het onderzoek naar de neerslag van metalen) is in vergelijking met achtergrondwaarden in Nederland een verhoogde neerslag van enkele metalen gevonden. Ook is er op één locatie een loodgehalte gevonden, die leidt tot een overschrijding van de loodnorm voor kleine kinderen met 6%. Voor alle overige metalen wordt de norm, waarbij gezondheidseffecten mogelijk zijn (gezondheidskundige norm), niet overschreden.

In het gewasonderzoek is in de eerste analyse een te hoog gehalte aan lood in boerenkool gevonden. In de tweede analyse van dezelfde boerenkoolplant is er geen verhoogd loodgehalte meer aangetoond.

Uit het onderzoek van het RIVM in het IJmondgebied blijkt dat de het gehalte metalen binnen in de woningen veel lager liggen dan erbuiten, en dat deze nauwelijks bijdragen aan de totale hoeveelheid waar mensen aan blootstaan. Daarom is er geen onderzoek in de woningen gedaan. Wel is er als proef één monster genomen van een hard oppervlak in een woning. Daaruit blijkt dat de samenstelling van het monster nogal afwijkt van de buitenmonsters. Het binnenmonster zegt daarom niets over depositie buitenshuis.

Het precieze effect van mengsels op de gezondheid van mens en milieu is meestal niet bekend. Een mengseleffect kan optreden als de stoffen in het mengsel dezelfde werking op hetzelfde orgaan hebben. We weten dat de onderzochte metalen in het onderzoeksgebied niet allemaal dezelfde werking hebben op de mens. Om toch een schatting te maken van mengseleffecten van de metalen is een soort optelsom gemaakt, ervan uitgaande dat de metalen allemaal dezelfde werking hebben. De optelsom heet de Risico Index en moet onder de 1 (100%) liggen. De Risico Index komt in het onderzoeksgebied uit op 0,86. Een mengseleffect van alle metalen is dus onwaarschijnlijk.

Nee, dat is niet waarschijnlijk. De overschrijding van de loodnorm op één locatie is gering en is berekend voor een zeer ongunstige situatie (kind van 1-2 jaar dat 260 dagen per jaar op die ene plek buiten speelt). De kans op een gezondheidsrisico is zeer klein. Het loodgehalte in de boerenkool is in de eerste analyse boven de toegestane norm, maar na een tweede analyse is deze overschrijding van de norm niet meer gevonden. Het eerste monster was erg zanderig en waarschijnlijk is ook het bodemmateriaal geanalyseerd omdat ook de gehalten van de andere metalen verhoogd waren. Het tweede boerenkoolmonster was wel schoon en daar is geen verhoging van lood meer gevonden.

In het onderzoek is geen relatie gevonden tussen de windrichting en de neerslag van metalen in de omgeving van Sibelco.

De blootstelling aan lood van spelende kinderen buiten is te verminderen door na het spelen de handen goed te wassen. Hiermee wordt de blootstelling van kinderen aan lood en andere stoffen beperkt. Groenten uit de moestuin moeten met water gewassen worden voor consumptie, net zoals u dat doet bij groenten die u in de winkel koopt. Hiermee worden eventuele verontreinigingen voldoende verwijderd.

Uit het onderzoek komt geen specifieke bron van de neerslag van metalen naar voren. Het is aannemelijk dat de neerslag een gevolg is van lokale bronnen en van bronnen op grotere afstand in Nederland en Duitsland. De bijdrage van de afzonderlijke bronnen is niet te bepalen. De heersende windrichting vanaf het terrein van Sibelco staat in hoofdzaak in mijn richting.

Nee, dat is zeker niet het geval. De neerslag van metalen, zoals lood en andere stoffen, is in de omgeving van Tata Steel hoger. De maximale loodneerslag rondom Sibelco is twee keer zo hoog als de maximale loodneerslag op de achtergrondlocaties. Voor Wijk aan Zee is de verhoging gemiddeld negen keer en maximaal 30 keer verhoogd ten opzichte van de loodneerslag op de achtergrondlocaties. De uitkomsten tonen aan dat er geen verhoogd risico op gezondheidseffecten aanwezig is in de omgeving van Sibelco. Wat moet ik doen als ik toch een stofwolk zie die afkomstig is van het terrein van Sibelco.
De Omgevingsdienst voert namens de provincie de handhaving uit. Daarbij geldt voor het bedrijf een verplichting om incidenten te melden en vast te leggen. Als de provincie constateert dat dit niet gebeurt, dan kan zij handhavend optreden.

Uit onderzoek van de blootstellingsroutes bij bodemverontreiniging is gebleken dat inloop van verontreinigingen in woningen nauwelijks een rol speelt in de blootstelling. De belangrijkste routes zijn de inname van grond (b.v. via vuile handen) en moestuingewassen. Deze vormen van blootstelling zijn in dit onderzoek beoordeeld.

Het advies om met medische klachten altijd naar de huisarts te gaan, ongeacht wat volgens u de oorzaak is. De huisarts kent uw ziektegeschiedenis en kan uw klachten in het juiste perspectief plaatsen.

Vragen over de gezondheidsrisico’s kunt u stellen aan de GGD. Het telefoonnummer van GGD Noord- en Oost-Gelderland is 088-4433000. U kunt dan vragen naar het team Milieu & Gezondheid.